Circulaire landbouw
De melkveehouderij speelt een belangrijke rol in een circulair landbouwsysteem. Wat de mens niet kan eten - gras en reststromen uit de voedingsindustrie - zetten koeien om in een nutritioneel hoogwaardig product. Met minimaal gebruik van natuurlijke bronnen en door voedselverliezen terug te dringen, levert de zuivelsector gezonde zuivelproducten af.
De melkveehouderij zet met andere woorden in op het sluiten van de kringloop van allerlei grondstoffen, en focust op hergebruik en hernieuwbare energie.
Restproducten uit de voedingsindustrie
De melkveehouderij gebruikt heel wat nevenstromen uit de voedingsindustrie voor de productie van veevoeders. Door gebruik te maken van deze reststromen – in plaats van primaire stromen – kan de milieulast van de veevoederproductie significant verminderen. De reststromen die niet voor menselijke consumptie geschikt zijn en dus verloren zouden gaan, worden op die manier nuttig ingezet en vloeien uiteindelijk terug naar de menselijke consumptie.
Zo eten koeien, naast gras en ander ruwvoer, onder meer bierdraf en koolzaadschroot, maar ook bietenpulp uit de suikerverwerkende industrie of aardappelschillen uit de zetmeelproductie.
Door nevenstromen in te zetten, vermindert de milieulast van de veevoederproductie. Uit onderzoek van het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) blijkt dat een rantsoen aangevuld met restproducten uit de voedingsindustrie (zoals bierdraf en koolzaadschroot) een methaanreductie van 13% per liter melk teweegbrengt en een kleinere ecologische voetafdruk van 31%.
De samenstelling van Belgische veevoeders levert dus een duidelijke reductie van de ecologische voetafdruk op in vergelijking met een rantsoen op basis van minder nevenstromen. Op die manier wordt het aandeel sojaschroot in de Belgische veevoederrantsoenen beperkt. Elke verlaging van dat aandeel betekent klimaatwinst. De sojaschroot die toch gebruikt wordt, is bovendien afkomstig van maatschappelijk verantwoorde soja. Daarbij worden bepaalde criteria met betrekking tot milieu, sociale aspecten en economie in rekening gebracht. Denk aan het tegengaan van ontbossing, watervervuiling en bodemerosie.
Groene energie
Ook op vlak van energiegebruik zet de Belgische zuivelsector grote stappen vooruit. Zelf energie opwekken op de boerderij levert een win-winsituatie op voor het milieu en voor de melkveehouder. Momenteel produceert al bijna de helft van de melkveehouders (48%) zijn eigen energie via zonnepanelen, windmolens en pocketvergisters, blijkt uit cijfers uit de duurzaamheidsmonitor van MilkBE.
Een pocketvergister.
Bedrijven met een pocketvergister produceren hernieuwbare energie die maximaal op het eigen bedrijf gebruikt wordt. De pocketvergister is een technologie waarmee mest van de koeien vergist wordt om elektriciteit en warmte op te wekken. Deze energie wordt op de boerderij gebruikt, en kan zelfs andere gezinnen én een brouwerij van stroom voorzien.
Win-win, want de mest die wordt verwerkt stoot minder broeikasgassen uit én levert groene energie op. De rest van de mest wordt gebruikt als natuurlijke bemesting, die efficiënter wordt opgenomen door planten en gewassen.
Lees verder onder de video.
Op boerderij Nagels gebruiken ze stroom die opgewekt wordt via een pocketvergister. Raf doet de groene techniek, die zo'n 60 000 kwh stroom opwekt, uit de doeken.
Energiebesparende maatregelen
Naast het opwekken van eigen groene energie zijn er ook talloze manieren om energie te besparen. Melkveehouders doen dat bijvoorbeeld door de daken van de stallen te isoleren, ledlampen in de stallen te installeren of condensatiewarmte van de melkkoeltank te hergebruiken. Deze maatregelen dragen allemaal hun steentje bij.
Hergebruik van water
Melkveehouders springen zuinig om met water: ze gebruiken zo veel mogelijk alternatieve waterbronnen zoals regenwater. Het water dat ze gebruiken om de geproduceerde melk te koelen, wordt vaak hergebruikt voor het poetsen van de stallen of als drinkwater voor de koeien. Sommigen doen ook aan waterzuivering via rietvelden, infiltratiebakken, biofilters of een waterzuiveringssysteem. Ook engageren de melkverwerkers zich door het gebruik van alternatieve waterbronnen en het hergebruik van water.
Valorisatie van grasland
Veel gebieden in België of elders ter wereld zijn niet geschikt om aan gewasteelt te doen omdat ze bijvoorbeeld te nat of te hellend zijn. Bovendien is blijvend grasland interessant voor het klimaat aangezien het net zoals een bos functioneert: het heeft de capaciteit om koolstof uit de atmosfeer te halen en in de bodem op te slaan. Hierdoor kan de uitstoot van broeikasgassen fors beperkt worden. Blijvend grasland is dus niet alleen waardevol voor melkkoeien, maar ook het milieu heeft hier baat bij.
De beste valorisatie van dat grasland is echter de melk: melkkoeien eten het gras, dat niet door de mens verteerd kan worden, en zetten het om in een nutritioneel hoogwaardig product.
Meer informatie over de werking van grasland en koolstofopslag vind je hier.
Benieuwd wat de zuivelsector nog onderneemt?
De zuivelsector verricht heel wat onderzoek naar verschillende manieren om zijn uitstoot verder te beperken.
