Koeien in de stal monitoring

Hoe AI het werk van de melkveehouder verlicht

Dierenwelzijn

|

27 november 2025

Kan artificiële intelligentie het werk op de boerderij vergemakkelijken én tegelijk het dierenwelzijn nog verder verbeteren? Onderzoeker Maarten Perneel (KU Leuven en UGent) ziet er alvast heel wat potentieel in. Hij onderzocht hoe je de gezondheid en het gedrag van koeien automatisch kan monitoren met behulp van AI en cameratechnologie.

Onderzoeker Maarten Perneel

Bio-ingenieur Maarten Perneel groeide zelf op tussen de koeien, op het melkveebedrijf van zijn ouders. Hij kent de sector dus van binnenuit. “Wat veel melkveehouders vandaag parten speelt, is de hoge werklast,” vertelt hij. “De machines worden groter, de dieren productiever, maar er blijft nog altijd veel werk liggen. Met deze technologie kunnen we een deel van die druk opvangen.”

Hoe werkt het precies?

“Ik heb onderzocht hoe je als melkveehouder gebruik kan maken van computer vision,” legt Maarten uit. “Dat is een vorm van artificiële intelligentie die informatie haalt uit foto’s en camerabeelden. Concreet hang je een camera boven de stal, en de software achter die camera analyseert de beelden. Zo krijgt de boer automatisch informatie over wat er in de stal gebeurt, zonder alles zelf te moeten observeren of noteren. Een computer wordt namelijk niet moe.”

Minder werklast

De toepassingen van computer vision in de melkveehouderij zijn bijzonder breed. “In de eerste plaats kan het werk van de boer verlichten,” vertelt Maarten. “Eigenlijk alles wat je als mens met je eigen ogen kan observeren, kunnen we ook door een camera laten registreren.”

Een voorbeeld? Automatische afkalfdetectie, waarbij een boer een signaal krijgt wanneer een koe op bevallen staat. “Vandaag moeten melkveehouders vaak ‘s nachts opstaan om hun dieren in de gaten te houden. Als een systeem dat kan overnemen, scheelt dat enorm in werkdruk. Een andere mogelijke toepassing is bronstdetectie, waarmee je in de gaten kan houden wanneer je koeien vruchtbaar zijn.”

Milieuwetgeving en meer dierenwelzijn

Ook ziet Maarten monitoring in het kader van milieuwetgeving als een veelbelovende toepassing. “Door het stikstofdecreet is het belangrijk om te weten waar de koeien zich bevinden en hoeveel dieren er op elk moment in de stal zijn. Mijn techniek kan helpen bij die lokalisatie, bijvoorbeeld door automatisch te registreren dat een stal leeg staat. Daar bestaan vandaag nog geen sluitende systemen voor.”

Daarnaast opent de technologie ook deuren op vlak van dierenwelzijn en comfort. “Je kan zieke dieren sneller opsporen, dieren die manken, of koeien die plots geen krachtvoeder meer willen eten. Je kan ook de rangorde in de kudde volgen. Verder hebben sommige koeien een duidelijke voorkeur voor een bepaalde ligbox. Als we dat opvolgen, dan kunnen we onderzoeken of dat toevallig is, met hiërarchie te maken heeft of met iets anders. Met die info kunnen we het stalontwerp aanpassen, zodat alle koeien tevreden zijn.”

Skelet koe AI

De technologie volgt de koe en haar houding door verschillende referentiepunten op haar lichaam met elkaar te verbinden.

AI voor meer productiviteit

Het is niet de eerste keer dat Maarten onderzoekt hoe AI de melkveehouderij kan helpen: hiervoor zocht hij uit hoe artificiële intelligentie de productie van een koe kan voorspellen. “De meeste melkveehouders fokken elk jaar meer vrouwelijke kalveren op dan nodig, om wat marge te hebben,” legt Maarten uit. “Met AI kunnen we veel gerichter voorspellen welke dieren op lange termijn de meeste melk zullen produceren. Zo kunnen boeren beter bepalen welke dieren ze houden, en zo efficiënter werken.” Dat is ook duurzamer, want de melkveehouder moet minder jongvee houden. Die produceren geen melk, maar eten wel en stoten ook uit.

Een betaalbaar alternatief voor sensoren

Is er dan vandaag nog geen technologie beschikbaar om dieren automatisch op te volgen? “Die bestaat wel,” zegt Maarten, “maar vaak zijn die oplossingen duur en minder praktisch.” Veel systemen werken vandaag met individuele sensoren, bijvoorbeeld rond de hals of in het oor van de koe. “Maar die zijn vrij kostelijk en de batterijen gaan beperkt mee. Een camera met een slim AI-algoritme is een betaalbaarder alternatief.”

“Ik hoop dat iemand ermee aan de slag gaat.”

Of Maarten hoopvol is over de toekomst van zijn technologie? “AI wordt in sommige sectoren sneller omarmd dan in de melkveehouderij, maar ik hoop dat iemand ermee aan de slag gaat. Vlaanderen is een van de regio’s met de hoogste melkproductiviteit per arbeidskracht, wat bewijst dat we al sterk staan. Met technologie als deze kunnen we die voorsprong verder uitbouwen.”

Hoe wordt AI nog gebruikt in de landbouw?

Artificiële intelligentie duikt steeds vaker op in de sector, vaak in combinatie met camerabeelden of sensoren. Hoe dat eruitziet?

  • Slimme drones in de akkerbouw, die het veld afspeuren naar onkruid, ziektes of nutriëntentekorten. Zo kun je veel gerichter bemesten of behandelen.
  • Melkrobots met cameratechnologie, die dankzij AI sneller en preciezer aansluiten op de uiers. Dat maakt het melken comfortabeler voor de koe en efficiënter voor de melkveehouder.
  • Gerichte onkruidbestrijding op spuitmachines, dankzij camera’s die onkruid herkennen en de sproeiers enkel activeren waar nodig. Goed voor het milieu, én je hebt gemiddeld 90% minder herbiciden nodig!

Meer nieuws over melk & de sector?

Lees hier verder